Jokela Tipi Kas Hasarının Belirgin Biyobelirteç Profili

Finlandiya'da yapılan bir araştırma, Jokela tipi (SMAJ) olarak adlandırılan, erişkin başlangıçlı spinal müsküler atrofinin (SMA) nadir görülen bir formu olan kişilerde, sinir hücresi hasarından ziyade kandaki kas hasarının biyolojik belirteç seviyelerini önemli ölçüde değiştiğini ortaya koymuştur. Ayrıca, kas kütlesinin bir biyolojik belirteci olan kreatinin seviyeleri, hastalık şiddeti ile ilişkili olamakla birlikte bunun SMAJ'de hastalık ilerlemesini ve tedavi yanıtını izlemenin bir yolu olarak kullanıldığını düşündürür. Bu biyobelirteç profili, yetişkin başlangıçlı SMA'nın bir başka nadir formu olan spinal ve bulbar müsküler atrofisine (SBMA) daha yakından benzemektedir. Bu da nöronal hasar için bir biyobelirteç olan nörofilament hafif zincirinin (NfL) tipik olarak arttığı bir durumdur. Araştırmacılar, bu iki nadir formda normalden daha yüksek NfL seviyelerinin olmamasının, bunların yavaş ilerleyen doğasıyla ilgili olabileceğini ve bu biyobelirtecin hızla ilerleyen motor nöron hastalıkları ile daha yavaş ilerleyenleri ayırt etmek için kullanılabileceğini öne sürmüşlerdir. Frontiers in Neurology dergisinde “CHCHD10-Linked Spinal Muscular Atrophy'de Nörofilament Işığı Değil, Serum Kreatin Yükseliyor” çalışması yayınlanmıştır.

SMA, istemli hareketi kontrol eden özelleşmiş sinir hücreleri olan motor nöronların kademeli olarak kaybıyla karakterize edilen ve ilerleyici kas güçsüzlüğü ve israfına neden olan bir grup bozukluktur. SMA'nın doğum öncesi döneminden yetişkin başlangıçlı tiplerine kadar olan klasik formu SMN1 geninin her iki kopyasındaki mutasyonlardan kaynaklanır. Bununla birlikte, değişen klinik profillere sahip bir dizi daha nadir SMA türü, SMN1 dışındaki genlerdeki mutasyonlarla ilişkilidir. Geç başlangıçlı spinal motor nöronopati olarak da bilinen SMAJ, CHCHD10 geninin tek bir kopyasında c.197G>Tp.G66V mutasyonunun neden olduğu yavaş ilerleyen bir formdur. Bu gen, hücrelere enerji sağlayan, ancak işlevi belirsizliğini koruyan mitokondride bulunan bir proteinin üretilmesi için talimat verir. Genellikle 30-40 yaşlarında başlayan bir semptom ile SMAJ, kas krampları ve seğirmeleri, azalmış kas refleksleri, ağırlıklı olarak alt ekstremitelerde kas zayıflığı ve ilerleyici yürüme güçlükleri ile karakterizedir. Finlandiya nüfusu arasında daha yaygın olarak bulunur. SMAJ'li kişilere başlangıçta başka bir motor nöron hastalığı türü olan amyotrofik lateral skleroz (ALS) veya hem motor hem de duyusal kusurlarla karakterize nörolojik bir durum olan Charcot-Marie-Tooth hastalığı yanlış teşhis konulabilmektedir . SMAJ biyobelirteçlerinin belirlenmesi, hastalığın ilerlemesini teşhis etmeye, tahmin etmeye ve izlemenin yanı sıra altta yatan mekanizmaları daha iyi anlamaya veya klinik çalışmalarda tedavi yanıtlarını değerlendirmeye yardımcı olabilir.

SMAJ'ın yavaş ilerleyen ve büyük ölçüde alt uzuvlarla sınırlı olduğu gerçeği

Bunu akılda tutarak, Finlandiya'daki bir araştırma ekibi, 29 kadın ve 20 erkekten oluşan 49 SMAJ hastasında kontrol olarak görev yapan 45 yaş ve cinsiyette sağlıklı insanda nöronal hasar ve kas hasarının kan biyobelirteçlerini analiz ettiklerini bildirmiştir. NfL, nöronların başlıca yapısal proteinleridir ve bunların kandaki varlığı nöronal dejenerasyonun bir işaretiyken GFAP, nöronal kayıp nedeniyle nöronu destekleyen hücrelerde anormal artışın bir göstergesidir. Kreatin kinaz (KK) ise, kaslar bozuldukça kaslardan sızan bir enzimdir. Çalışma hastaların ortanca yaşının 65 olduğu bildirilmiştir. Sonuçlar, SMAJ hastaları ve sağlıklı insanlar arasında NfL düzeylerinin benzer olduğunu, GFAP düzeylerinin ise hastalar arasında önemli ölçüde daha düşük olduğunu göstermiştir. Araştırmacılar, SMAJ'ın yavaş ilerleyen ve büyük ölçüde alt uzuvlarla sınırlı olduğu gerçeğinin, aktif olarak dejenere olan spinal motor nöronların sayısının NfL'yi yükseltmek için yeterli olmadığı anlamına gelebileceğini ifade etmişlerdir. Ekip, SMAJ hastalarında daha düşük GFAP seviyeleri, astrosit adı verilen bir tür nöron destekleyici hücrenin aktivasyonunun bozulabileceğini düşündürebileceğini, ancak bununla ilgili güçlü sonuçlara varılmadan önce daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu belirtmiştir. Buna karşılık, kan KK seviyeleri, kadın hastaların %60'ında ve erkek hastaların %95'inde normal aralıktan daha yüksek olmakla birlikte SMAJ'deki kas hasarının ana rolünü vurgulanmıştır. Diğer kan analizleri, kontrollere göre, SMAJ'nin önemli ölçüde daha yüksek kreatin ve piruvat seviyeleri ve daha düşük kreatinin, taurin, N-asetil-karnosin ve süksinat seviyeleri ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Daha yüksek kreatin seviyeleri, SMAJ'li kişilerde daha şiddetli hastalık ile anlamlı şekilde ilişkili olmakla birlikte diğer moleküller için hiçbir ilişki tespit edilmemiştir. Bu bulgular, SMAJ'de kas kütlesi ve hasarın biyobelirteçlerinin değiştiğini ve motor nöron hasarına ek olarak hastalıkta iskelet kasının rolünü gösterdiğini vurgulamıştır. Ayrıca araştırmacılar, NfL seviyelerinin SMAJ'yi erken evre ALS'den ve belki de daha genel olarak hızlı ve yavaş ilerleyen motor nöron hastalıkları arasında ayırt etmek için kullanılabileceğini belirtmişlerdir.